Het is heel raar. Psychiatrische patiënten zijn net mensen. En deze gekken, idioten, gestoorden en krankzinnigen (om maar een greep te doen uit de benamingen die er door de eeuwen heen zijn gebruikt) lopen ook nog eens los rond. Het moet niet gekker worden. Dat mensen die net als jij en ik zijn, zij het met een ziekte, gewoon tussen ons in lopen. Het is toch logisch dat we stil vallen als er zo iemand naast ons staat in de lift, supermarkt of het stoplicht. Of niet?
Dit zijn mensen met een hele vervelende ziekte, namelijk 1 die je meteen altijd anders maakt dan de groep. Die zichtbaar is zonder aanwijsbaar te zijn. Het is een blik, gevoel, gedrag. Een ziekte waardoor je, buiten eventuele lichamelijke ongemakken om nog, altijd extra moeite moet doen om iets te doen. Ja, altijd. Om gek van te worden. Daar kunnen wij toch niet mee omgaan!
En dan worden ze hierom vermeden en misschien nog erger, betutteld. Zoals de caissière gisteren die enigszins verwijtend opmerkte dat ik de zwaarste tas aan de cliënt gaf… maar tegelijkertijd zich geen moment op de man richtte tijdens het afrekenen maar alleen maar naar mij keek en met mij sprak terwijl de man zelf zijn boodschappen aan het doen was. Zielig vinden we ze wel maar ermee mee omgaan, dat mag een ander doen!
Ik begrijp wel dat anders zijn als dreigend over kan komen. Het is de onvoorspelbaarheid. We hebben op ons netvlies de berichten uit de media en zijn stiekem een beetje bang dat wij nou net die ene ‘gek’ treffen die nou net dit ene moment ‘doorslaat’. Hoe onrealistisch ook. Want het zijn vaak juist degene waar je het niet van verwacht, cliché omdat het waar is!? Bovendien is de groep veel te groot om er ook maar over te denken over een kam te scheren. 1 op de 2 mensen in NL krijgt in zijn leven zelf of in zijn directe omgeving te maken met psychische problemen. En daarin bevind zich een uitzinnige hoeveelheid gradaties van psychisch lijden. Helemaal zo gek nog niet dat nou net jij weer die ‘ene’ gek tegen komt als je zo bekijkt toch?
Waarschijnlijk is alles wat je hoeft te onthouden waar ik dit pleidooi mee begon. Het zijn mensen. Mensen met gedachten, gevoelens, levens en verhalen. Mensen die behoefte hebben aan contact. Mensen waar je gewoon tegen kan praten. Wees vriendelijk, duidelijk, eerlijk en concreet zoals je wilt dat mensen dat ook tegen jou zijn. Misschien zijn het wel mensen met de meest ongelooflijke verhalen die je ooit zult horen.